dinsdag 22 april 2014

Wie of wat trekt zich iets aan van een grens?

Voor de derde keer in één week naar op de fiets naar Gronau. De vierde keer in dit kalenderjaar. Eigenlijk via het Westfaalse Gronau naar het Nedersaksische Bardel om daar de grensoverschrijdende Europa-campagne-activiteit van 3 mei a.s. voor te bereiden. Deze campagne-activiteit was gedacht op het drielandenpunt dat tussen Gronau en Bardel in ligt: het drielandenpunt tussen Nederland en de Duitse deelstaten Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen.


Het lijkt wat kunstmatig, maar tot 1866, toen het koninkrijk Pruisen tijdens de zgn. “Brüderkrieg” het koninkrijk Hannover annexeerde, was het een daadwerkelijk drielandenpunt tussen de koninkrijken der Nederlanden, Hannover en Pruisen. De driekantige grenssteen die op het drielandenpunt staat dateert van 1659 en bevat de afbeeldingen van de wapens van Overijssel (als één der Zeven Verenigde Nederlanden), het graafschap Bentheim en het bisdom Münster. 



Het wapen van Münster is dat van de in Nederland beruchte bisschop Christoph Bernhard von Galen, met name in Groningen bekend als “Bommen Berend” en verantwoordelijk voor de Eerste en Tweede Munsterse Oorlog (1665-1666 respectievelijk 1672-1674).

In 1659, toen de grenssteen mede in zijn naam werd geplaatst, was hij weliswaar al 9 jaar bisschop, maar werd hij door de overwegend protestantse bevolking van Munster buiten de stad gehouden. Dit gebeurde overigens met militaire steun vanuit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ook na afloop van de Tachtig- en Dertigjarige Oorlog en de bezegeling van de Vrede van Munster trokken de verschillende oorlogvoerende staten zich maar weinig van de onderlinge grenzen aan. Of de grenssteen van 1659 er iets mee te maken heeft weet ik niet, maar kort daarna trok de Republiek haar troepen uit de stad Munster terug en in 1661 kon de bisschop de stad onderwerpen en zich in Munster vestigen.

Toen was het de beurt van Christoph Bernhard van Galen om zich weinig van de in 1659 bevestigde grenzen aan te trekken. In 1665 viel hij Twente binnen, maar moest zich vervolgens terugtrekken. In 1668 viel het graafschap Bentheim feitelijk in zijn handen en in 1672 viel hij opnieuw Twente binnen waarbij hij dit keer door kon trekken naar Groningen voordat hij weer teruggedreven werd.

In de 17de eeuw trokken de verschillende legermachten zich weinig van de getrokken grenzen aan. In 1866 maakte de Brüderkrieg een einde aan de grens tussen de koninkrijken Pruisen en Hannover en in 1940 werd nog een gewelddadige poging ondernomen de grens tussen Duitsland en Nederland weg te vagen. Zo’n 20 jaar geleden verdween de grens in het kader van de Europese samenwerking of eenwording. Zoals de plaquette naast de grenssteen memoreert: “Heute ist der Drilandstein ein Symbol für die Überwindung von Grenzen in einem vereinten Europa.“



De omstreden en bevochten grens van weleer is thans de vestigingsplek van een recreatieplek: Hotel Driland:


De grens is er en hij is er niet. Hij is er wanneer Nederlandse bestuurders besluiten om op nog geen 70 kilometer van de grens gelegen Flughafen Münster-Osnabrück (genoemd naar de Westfaalse stad Münster en de Nedersaksische stad Osnabrück) een voormalig militair vliegveld een doorstart te laten maken als rendabel burgervliegveld. Hij is er niet als het om de te verwachten onderlinge competitieslag tussen “Enschede Airport” en Flughafen Münster-Osnabrück gaat en om het geluidsoverlast dat ook de Duitse grensbewoners en de natuurgebieden als het direct achter Driland gelegen Gildehauservenn van Enschede Airport zullen ondervinden. Volgens de vliegveldontwikkelaars zullen de vliegroutes keurig binnen de staatkundige grenzen blijven, maar een blik op de scherpe bochten waarin de piloten zich dan zouden moeten wringen ontneemt aan die claim elke geloofwaardigheid. In de lucht, op vlieghoogte, staan nu eenmaal geen grenspalen.



Omdat Driland aan de weg van Gronau naar Gildehaus ligt en hier geen grensovergang naar Nederland is, is uiteindelijk besloten om het startpunt van de grensoverschrijdende campagne-activiteit tegen de doorstart van vliegveld Twente te verleggen naar de 2 kilometer noordelijker op de Duits-Nederlandse grens gelegen uitspanning Hof Aarnink.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten