Genocidediscussie in Twente en in Turkije

Naar aanleiding van de onthulling van het Armenian Genocide Memorial in Almelo en de gelijktijdige protestactie van een groep Turkse Almeloërs tegen deze onthulling bij het Almelose stadhuis schreef de interim-hoofdredacteur van de Twentsche Courant Tubantia in de krant van afgelopen zaterdag een soort verantwoording waarom de krant aan beide gebeurtenissen aandacht heeft besteed ook al ligt de aanleiding alweer bijna 100 jaar achter ons en ook nog eens in een ver land. 

Toen we deze "verantwoording" zaterdag in een openbare gelegenheid bespraken, kregen we het verhaal van een ambtenaar bij de sociale dienst van een gemeente in Twente te horen dat Armeense vluchtelingen uit Syrië die zich bij zijn dienst kwamen melden absoluut niet geholpen wilden worden door zijn collega's die uit Turkije afkomstig waren en dat een aantal uit Turkije afkomstige collega's ook moeite hadden om deze Armeense vluchtelingen te helpen.

Oekraïne was 28 jaar geleden ook wereldnieuws, maar toen nog dichterbij

Vandaag vieren we voor het eerst “Koningsdag”. Even wennen aan de naam, na meer dan 120 jaar “Koninginnedag”. Even wennen ook aan de datum, na meer dan 60 jaar “30 april”. En dan is het dit jaar ook nog eens een uitzondering, want eigenlijk valt “Koningsdag” op 27 april, maar dat is een zondag en dus vieren we het een dag eerder. 

Op 26 april 1986 vond een kernramp plaats in de kerncentrale van Tsjernobyl op de grens van Oekraïne en Wit-Rusland. Een grote wolk radioactieven deeltjes trok over Europa en ook in Nederland werden burgers gewaarschuwd geen besmette groenten uit eigen tuin te eten. In Nederland merken we er niet zoveel meer van. In Tsjernobyl des te meer.

Het belang van het herdenken van de Armeense genocide

In het zuiden van Twente wonen meer dan 10.000 Arameeërs die de afgelopen decennia uit Turkije, Irak en Syrië naar West-Europa zijn gevlucht; in het noorden van Twente, en met name rond Almelo, woont een omvangrijke groep Armeniërs. Eveneens voornamelijk uit Turkije en het noorden van Syrië naar West-Europa gevlucht.

Beide groepen delen een belangrijk stuk geschiedenis met als belangrijk ijkpunt de genocide die het Ottomaanse Rijk op haar Armeense, maar ook Aramese en andere christelijke bevolkingsgroepen beging en waarvan het startpunt op 24 april 1915 wordt gelegd. Volgend jaar is dat 100 jaar geleden en vooruitlopend op die 100-jarige herdenking werd vanmiddag in Almelo een herdenkingsteken, het "Armenian Genocide Memorial Almelo" onthuld.

Wie of wat trekt zich iets aan van een grens?

Voor de derde keer in één week naar op de fiets naar Gronau. De vierde keer in dit kalenderjaar. Eigenlijk via het Westfaalse Gronau naar het Nedersaksische Bardel om daar de grensoverschrijdende Europa-campagne-activiteit van 3 mei a.s. voor te bereiden. Deze campagne-activiteit was gedacht op het drielandenpunt dat tussen Gronau en Bardel in ligt: het drielandenpunt tussen Nederland en de Duitse deelstaten Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen.

Het lijkt wat kunstmatig, maar tot 1866, toen het koninkrijk Pruisen tijdens de zgn. “Brüderkrieg” het koninkrijk Hannover annexeerde, was het een daadwerkelijk drielandenpunt tussen de koninkrijken der Nederlanden, Hannover en Pruisen. De driekantige grenssteen die op het drielandenpunt staat dateert van 1659 en bevat de afbeeldingen van de wapens van Overijssel (als één der Zeven Verenigde Nederlanden), het graafschap Bentheim en het bisdom Münster. 

Verklaring van de Osnabrücker Friedensinitiative over de Oekraïnecrisis

De aandacht in de media, in de politiek en bij de bevolking voor de oorlog in Syrië wordt de laatste tijd volledig overschaduwd door een, vooralsnog voornamelijk retorische strijd rond Oekraïne. Misschien omdat Oekraïne hanteerbaarder is dan de aanhoudende en inmiddels meer dan 150.000 doden en miljoenen vluchtelingen tellende oorlog in Syrië en omdat het vertrouwde vriend-en-vijand-schema van de veertig jaar durende Koude Oorlog weer van stal gehaald kan worden.

Een simplistisch oorlogsschema dat, net als tijdens de Koude Oorlog, door de vredesbeweging weersproken dient te worden. Afgelopen vrijdag deed de Osnabrücker FriedensInitiative daartoe een eerste poging. Hieronder volgt de Nederlandse vertaling van hun oproep:

Demonstratief de grens over

Met een niet al te grote groep van slechts vier personen fietsten we vanochtend vanuit Enschede naar het aan de andere kant van de grens gelegen Gronau waar om 12.30 uur bij de hoofdingang van Urenco de reeks Paasmarsen van start ging die dit Paasweekend in Nordrhein-Westfalen gelopen zou worden. Voor het vierde achtereenvolgende jaar liepen de antikernenergie- en de vredesbeweging hier gezamenlijk te hoop tegen het proces van uraniumverrijking dat van essentieel belang is voor zowel kernenergie als kernwapens. Het motto van de Paasmars in Gronau was dan ook “Stoppt die Urananreicherung für Atomkraft und Atombomben”.

Bij Urenco Gronau aangekomen kwamen ons nog een aantal Nederlanders en ook de klanken van Martina uit Aken al tegemoet. Naar later bleek van een protestlied tegen dat zowel in het Duits, het Nederlands als het Engels was gezongen: de talen van de landen waarin Urenco vestigingen heeft.

Tweede Kamer bijgepraat over rol Turkije in oorlog Syrië

Vanmiddag heeft de Turks-Aramese jurist en journalist Erkan Metin de Tweede Kamer geïnformeerd over de rol van Turkije bij de oorlog in Syrië. Hij was in Den Haag op uitnodiging van de in Enschede gevestigde Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) met ondersteuning van Jubilee Campaign en werd in de Tweede Kamer “in bijzondere procedure” ontvangen door het eveneens in Enschede woonachtige CDA-Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Bij de ontvangst waren verder ook de Kamerleden Ingrid de Caluwé (VVD), Michiel  Servaes (PvdA), Harry van Bommel (SP) en Joël Voordewind (ChristenUnie) aanwezig.

voorbereidend gesprek met Pieter Omtzigt

Voorbereiden van een Tweede Kamerdebat

Vandaag zijn we als bestuur van de Aramese Beweging voor Mensenrechten een aantal uren in het Duitse Gronau met Erkan Metin bezig geweest om het uitgebreide verhaal dat hij gisteravond in Enschede hield terug te brengen tot een veel korter en kernachtiger betoog voor de Tweede Kamer morgenmiddag.

Uiteindelijk leidde dit tot de volgende tekst (in de vertaling van Ardan Kulhan):

Bijeenkomst over de betrokkenheid van Turkije bij de ontvoering van twee Syrische bisschoppen

Vanavond organiseerde de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) een bijeenkomst met de Turkse strafrechtadvocaat en onderzoeksjournalist Erkan Metin die op uitnodiging van ABM in Nederland is en op donderdag 17 april 2014 door CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt namens de commissie Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer in bijzondere procedure zal worden ontvangen.

Erkan Metin, die van Aramese herkomst is en lidmaat van de Syrisch-Orthodoxe kerk, heeft zich het afgelopen jaar intensief beziggehouden met de verantwoordelijkheid voor de ontvoering van de Grieks-Orthodoxe aartsbisschop van Aleppo, Boulos Yazigi, en zijn Syrisch-Orthodoxe collega Yohanna Ibrahim op 22 april 2013. Een ontvoering die de Syrisch-christelijke gemoederen erg bezighoudt. Ook in Twente, waar Yohanna Ibrahim in de jaren ’70 als pastor werkzaam was binnen de eerste, nog maar nauwelijks georganiseerde Syrisch-Orthodoxe gemeenschap die inmiddels in heel Twente zo’n 20.000 zielen telt.

Staatssecretaris Teeven door Enschedeërs bijgepraat over Irak

Op maandagmiddag 14 april 2014 sprak een delegatie van de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) met staatssecretaris Fred Teeven over de veiligheidssituatie van Aramese christenen in Irak. Dit gesprek vond plaats op verzoek van de staatssecretaris naar aanleiding van een Kamerdebat dat hij op 30 januari jl. had over het toelatingsbeleid van de Nederlandse regering inzake Iraakse vluchtelingen en dan met name vluchtelingen die behoren tot de etnische en religieuze minderheden in dit land. ChristenUnie-woordvoerder Joël Voordewind riep de staatssecretaris op om de bevindingen van het Ambtsbericht te bespreken met ABM. Later dit jaar zal ook nog een gesprek gevoerd worden met een vertegenwoordiging van de Koerdische Autonome Regio in Irak.

Bij het gesprek, waaraan van de zijde van ABM werd deelgenomen door de bestuursleden Aziz Beth Aho, Sabo Kara en Jan Schaake en Mattie Korkes Azeez, die tot enkele jaren geleden als journalist voor Associated Press in Irak werkzaam was en in 2010 naar Nederland heeft moeten vluchten, bleek dat Teeven goed kennis had genomen van de jaarlijkse Mensenrechtenrapportage die ABM hem vooraf had toegestuurd. De staatssecretaris meldde dat hij Irak zelf meermalen heeft bezocht, maar toch konden we hem nog een aantal nieuwe ontwikkelingen melden die duidelijk tot een verslechtering van de burgerbevolking van Irak in het algemeen en van de christelijke minderheid in Irak in het bijzonder hebben geleid. Zo konden we de staatssecretaris informeren over het feit dat de jihadistische strijdgroep voor een Islamitische Staat voor Irak en Syrië (ISIS) niet alleen in Falluja actief is maar feitelijk het hele westen van Irak beheerst inclusief de stad Mosul en omgeving waar juist de afgelopen jaren veel Iraakse christenen naar toe zijn gevlucht. Ook in Bagdad en Basra heeft de christelijke minderheid zwaar te leiden onder de diverse gevechten die tussen soennieten en sji’ieten plaatsvinden en onlangs weer zijn verhevigd in de aanloop op de komende parlementsverkiezingen. 

Het rationeel betrekken van iedereen tegenover de gevoelde betrokkenheid bij een specifieke groep

Een internationaal gezelschap van zeker 25 mensen (oorspronkelijk) afkomstig uit Nederland, Duitsland, Turkije en Syrië weerstond de Code-Geel-waarschuwingen van het KNMI om op maandagavond 7 april een verslag van de studiereis door Palestina en Israël bij te wonen in de Wintertuin van de Wonne in Enschede.

In ongeveer anderhalf uur en aan de hand van 22 powerpointpagina’s presenteerden Margreet Stroo en Jan Schaake Verhalen van Hoop uit Palestina en Israël. De bezoeken die het reisgezelschap heeft gebracht aan het Arab Educational Institute, de souvenirwinkel van Claire Anastas en het vluchtelingenkamp Aida in Bethlehem, de Tent of Nations van Daoud Nassar en de daartegenover gelegen nederzetting Neve Daniel, aan de binnenstad van Hebron en aan het dorp At-Tuwani waar juist vorige week nog een aantal gebouwen werden gesloopt door het Israëlisch leger.

Verhalen van Hoop uit Israël

Op maandagavond 7 april 2014 organiseren Enschede voor Vrede en de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem een informatie- en discussiebijeenkomst over “Verhalen van Hoop uit Israël”. Deze bijeenkomst, die vanaf 19.30 uur zal plaatsvinden in de Wonne, Noorderhagen 25 te Enschede, zal worden ingeleid door Margreet Stroo en Jan Schaake die begin maart deelnamen aan een tiendaagse studiereis naar Palestina en Israël.

Deze studiereis was georganiseerd door de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem, het Arab Educational Institute in Bethlehem (Palestina) en het Duits-Nederlandse dorp Nes Ammim nabij Akko (Israël) onder de titel “Voorbij de muur, achter het nieuws”. De Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem heeft al eerder, namelijk in 2006 en 2010, reizen georganiseerd naar Palestina, waar onder andere het Arab Educational Institute werd bezocht, en op basis van deze reiservaringen verslag gedaan van het leven achter de muur, het optreden door Israëlische militairen in de bezette gebieden en de volharding van de Palestijnse bevolking in deze uitzichtloze situatie.

artikel Kerk & Stad: "Zelfreflectie binnen de Israëlische samenleving"

Vandaag verscheen het april-nummer van het maandblad Kerk & Stad van de Protestantse gemeenten Enschede en Usselo met daarin het onderstaande artikel met een "korte impressie" van de studiereis.

Hieronder de volledige tekst van het artikel:

Zo komt het wel heel nabij …

Op woensdag 5 maart 2014 bezochten we in het kader van onze studiereis het Palestijnse dorp At Tuwani in de zuidelijke Hebron Heuvels. Het was een dorp dat al regelmatig bedreigd en aangetast is door fanatieke kolonisten in de onmiddellijke omgeving en door het Israëlische leger. Het wordt daarom al meer dan tien jaar door internationale burgervredeswerkers beschermd. Aanvankelijk door Christian Peacemaker Teams, de laatste jaren door de Italiaanse organisatie “Operazione Colomba” (= “Operatie Duif”). We werden ontvangen door de Italiaanse burgervredeswerker Sara en de Palestijnse jongen Sami die ons vertelden over het dorp en de omgeving. In een gebouw waar ook een museum was ingericht over de verschillende bedreigingen en vernielingen van het dorp en waar ook een winkeltje in was gevestigd waar door de vrouwen van het dorp vervaardigde producten werden verkocht, kregen we bovendien een uitgebreide lunch voorgezet.

Precies vier weken later, op woensdag 2 april 2014, ontvingen we van Operatie Duif, het volgende persbericht:

Overleg over grensoverschrijdende campagne-activiteiten

Vanavond kwamen vijf GroenLinksers uit Groningen, Drenthe en Overijssel en vier Grünen uit Ostfriesland, Emsland Nord, Emsland Süd en Grafschaft Bentheim in Emmen bij elkaar om over grensoverschrijdende campagne-activiteiten te spreken in het kader van de verkiezingen voor het Europees parlement die in Nederland op 22 en in Duitsland op 25 mei plaatsvinden. Aan de ene kant lijkt de grens tussen Duitsland en Nederland iets uit een ver verleden dat vooral als bezienswaardigheid en recreatieplek dienst doet (zie onderstaande foto uit de Grafschafter Nachrichten), aan de andere kant blijkt die grens nog steeds te bestaan als het om verschillende verkiezingsdata en verkiezingsthema's gaat.

Thema's die ons aan beide zijden van de grens bezighouden zijn natuurlijk onderwerpen die van de ene kant van de grens doorwerken naar de andere. De voorgenomen doorstart van het vliegveld Twente is het meest aansprekende voorbeeld dat ook (of vooral) aan de Duitse zijde van de grens voor flinke beroering zorgt waarbij van die kant ook wordt gewezen op de nabijgelegen Flughafen Münster-Osnabrück (FMO). Ook het grensoverschrijdend openbaar vervoer is een voor-de-hand-liggend grensoverschrijdend thema.