zondag 8 februari 2015

Open Deur voor een kleurrijke dialoog

Naar aanleiding van de aanslagen, vandaag een maand geleden, in Parijs nam de Twentsche Courant Tubantia, die naar eigen zeggen in deze niet polariserend maar verbindend wilde zijn, het initiatief tot de “Open Deur tegen Terreur” waarbij ze alle geloofsgemeenschappen in Twente opriep om op zondagmiddag 8 februari de deuren open te zetten voor eenieder die met vragen zat wat verschillende geloofsgemeenschappen nu met terrorisme te maken hebben of juist niet. Het initiatief werd door velen toegejuicht en er werd ook op grote schaal gehoor aan gegeven, zij het dat men de titel “Open Deur tegen Terreur” een wat misleidende titel vond. Je zet de deur niet open tegen iets; dat terreur probeer je juist buiten de deur te houden en dan is een gesloten deur beter. Liever werd de deur geopend voor vrede en verdraagzaamheid en voor de onderlinge dialoog.


Zo organiseerden ook de zeven organisaties die eerder bij het gemeentebestuur hadden aangedrongen op een inhoudelijke bijeenkomst om te spreken over wat “Parijs” zoal heeft losgemaakt (de Aramese Beweging voor Mensenrechten, Enschede voor Vrede, het Kennisplatform Integratie en Burgerschap, de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem, de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies, de Samenwerkende Democratische Organisaties en de stichting Wereldvredesvlam Twente), in de Wintertuin van de Wonne een “Open Deur voor een kleurrijke dialoog”. Gedurende de middag bleven mensen komen en gaan – zo was ook de opzet van het Tubantia-initiatief – maar op enig moment waren er 44 aanwezigen in de ruimte waar de verschillende organisaties zich kort aan elkaar en aan de overige aanwezigen voorstelden.

De stichting Wereldvredesvlam Twente benadrukte de verbinding over verschillende continenten heen van het vuur dat uit die verschillende continenten bijeen was gebracht en zich ook weer over de verschillende continenten verspreidde. Een klein vlammetje kan al het verschil maken. Geeft licht en warmte. En hoop. Rond de Wereldvredesvlam, die continu brandt in de Wintertuin van de Wonne, vinden ook regelmatig activiteiten plaats. Op elke laatste donderdag van de maand wordt samen met de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies en met de Wonne een bijeenkomst “In het Licht van … Vrede” georganiseerd, waarbij steeds weer een andere geloofsgemeenschap zijn visie op vrede presenteert. Op elke tweede zondagavond van de maand is er eveneens in de Wonne een meditatie onder de naam “Stadsverlichting” en inmiddels is op zes basisscholen in Enschede gewerkt met het lespakket “Lopend Vuurtje” dat ook van de ene aan de andere school wordt doorgegeven. In reactie op dit laatste werd door één van de aanwezigen voorgesteld om contact op te nemen met de onderwijsmedewerkster van Artikel 1 (voorheen het Anti-Discriminatiebureau) dat een programma over ontmoeting, ooit begonnen in de synagoge, over de provincie heeft uitgerold.

De tweede presentatie was die van de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies waarbij werd begonnen met de stelling dat de basis van elke religie in de compassie ligt. Je kunt, volgens de spreker, godsdiensten en levensbeschouwingen niet verantwoordelijk stellen voor extremisme. De oorzaak van extremisme ligt vaak in sociaal onrecht. Dat is de voedingsbodem voor radicalisering. Religies kun je niet verantwoordelijk stellen voor geweld, maar religies mag je wel aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor compassie, vrede en verdraagzaamheid. Bij die verdraagzaamheid is nog wel één kanttekening te plaatsen: je moet onverdraagzaam zijn tegen groepen die onverdraagzaam zijn. Die houding mag je niet tolereren.

De Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem onderhoudt sinds 2005 vanuit Twente contacten met de vrouwengroep van het Arab Educational Institute in Bethlehem. Ze heeft in de afgelopen tien jaar drie reizen naar Bethlehem georganiseerd en twee reizen van vrouwen uit Bethlehem naar Twente. Haar doelstelling is om begrip te bevorderen voor de situatie daar, maar ook om projecten daar te ondersteunen die ontmoeting en dialoog tot doel hebben. In Bethlehem leven zowel christelijke als islamitische Palestijnen en bij de laatste reis zijn ook projecten in Israël op het gebied van ontmoeting en dialoog bezocht. De inleidster vertelt over Daoud Nassar van de Tent of Nations in Bethlehem die deze week in Nederland was en die, ondanks de onderdrukking en pesterijen die hij moet ondergaan, het motto blijft huldigen “weigeren om vijanden te zijn”. Ook stelde hij bij zijn bezoek aan Nederland dat we het kwade moeten overwinnen door het goede. Het gaat er niet om partij te kiezen voor de ene of de andere groep, maar om gerechtigheid na te streven.

midden: Margreet Stroo, Oecumenische Vrouwengroep Twente Bethlehem;
links: Aziz Beth Aho, Aramese Beweging voor Mensenrechten

Vanuit de Aramese Beweging voor Mensenrechten werd opgemerkt hoe Aramese christenen (in Twente vooral bekend als Syrisch-Orthodoxen) in verschillenden golven naar Europa zijn gevlucht om verschillende geweldsgolven in hun eeuwenoude bakermat te ontvluchten. In de jaren zeven en tachtig vooral uit Zuidoost-Turkije waar men vermalen werd in de oorlog tussen het Turkse leger en de Koerdische PKK, in de jaren tachtig en negentig vanuit Libanon vanwege de burgeroorlog die daar plaatsvond, na de Amerikaanse invasie van 2003 en de sektarische burgeroorlog die deze deed ontvlammen vanuit Irak en sinds 2011 nu ook uit Syrië. De Arameeërs moeten hier in Nederland en West-Europa een nieuw bestaan opbouwen en meedoen in de Nederlandse samenleving, daar mede-verantwoordelijkheid voor willen dragen, zijn kernwoorden daarbij. Naast de eigen activiteiten die de Aramese Beweging voor Mensenrechten organiseert om de situatie van Arameeërs in het Midden-Oosten onder de aandacht van de Nederlandse politiek en publieke opinie te brengen, wordt ook samengewerkt met onder andere Enschede voor Vrede en de Samenwerkende Democratische Organisaties. Ze zoeken vrienden om met anderen in vrede samen te leven.

uiterst rechts: Elvis Huwaë, Kennisplatform Integratie en Burgerschap

Het Kennisplatform Integratie en Burgerschap heeft een aantal aandachtspunten. Een daarvan behelst de opvoeding, zowel in huis als daarbuiten, en daarbij spelen ook vooral vragen over identiteit een grote rol. Wie ben je? En: wat betekent dat? Een ander belangrijk aandachtspunt is dat het wereldgebeuren mensen hier in Enschede niet onberoerd laat. Hoe ver weg het ook lijkt, veel mensen in onze samenleving zijn er h Veel direct bij betrokken. In hun hoofd en in hun hart. Hoe ga je daarmee om? Veel spanningen tussen bevolkingsgroepen hier hebben hun oorzaak niet in onze Nederlandse samenleving, maar in wat er elders in de wereld gebeurt. Dat neemt niet weg dat ook in onze eigen samenleving processen spelen die aan kunnen zetten tot radicalisering, je buitengesloten voelen. De jaarlijkse bijeenkomsten van het Kennisplatform Integratie en Burgerschap hebben dan ook juist met dit soort processen te maken. Vorig jaar over online pesten; dit jaar over armoede. Tot slot nog een persoonlijk noot van de inleider die zelf van Molukse afkomst is en nog weet hoe hij plotseling van de ene op de andere dag door zijn omgeving werd aangesproken over wat heel andere Molukkers bij de treinkapingen hadden gedaan. Toen werd niet de godsdienst maar de etniciteit aangesproken.

Enschede voor Vrede is in 1996 opgericht door een aantal Enschedeërs die in verschillende vredesorganisaties actief waren om samen het vredeswerk onder de aandacht van de Enschedese bevolking te brengen. Dat gebeurt in de vorm van protestacties en wakes, maar ook door het organiseren van bijeenkomsten over oorlogen elders in de wereld en vredesinitiatieven tegen die oorlogen of tegen conflicten die zich in onze eigen samenleving afspelen. Zo organiseert Enschede voor Vrede daags na deze bijeenkomst eveneens in de Wintertuin van de Wonne, een bijeenkomst over buurtbemiddeling. Soms krijgen dit soort activiteiten tijdelijk een bijna structurele vorm zoals gebeurd is met Syria’s Request: bedoeld als een drietal bijeenkomsten om aandacht te vragen voor wat in Syrië gaande is maar al snel uitgegroeid tot een hulpactie en nu nog steeds een regelmatig bij elkaar komend netwerk. Enschede voor Vrede probeert spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen (nu bijvoorbeeld ook rond de 100-jarige herdenking van de Armeense (en Aramese) genocide) bespreekbaar te maken en werkt daartoe samen met vrijwel alle andere organisaties die hier vanmiddag aanwezig zijn.

Van de Samenwerkende Democratische Organisaties was helaas niemand aanwezig, maar wel waren er mensen van Boeddha’s Gompa die ook regelmatig bijeenkomsten in de Wonne organiseren en zich vanmiddag ook tijdens deze Open Deur voor een kleurrijke dialoog presenteerden. Hun centrale boodschap werd krachtig neergezet in de uitspraak dat je geweld niet oplost met geweld.


Samenvattend zou je kunnen zeggen dat tijdens deze bijeenkomst grote overeenstemming bestond in de opvatting dat de oorzaak van extremisme en geweld niet in religie ligt maar in sociaal onrecht, uitsluiting in onze eigen samenleving en gebeurtenissen elders in de wereld. Wel kunnen levensbeschouwingen en religies en alle mensen van goede wil aangesproken worden op hun inzet om ontmoeting en dialoog te bevorderen. De misstanden die spelen aan de orde te stellen en samen te zoeken naar verbindingen. Veel van de aanwezige groepen werken al met elkaar samen en zijn ook van plan om dat te blijven doen en om eventueel nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan, vooral met groepen die het geheel tot een nog kleurrijker palet kunnen maken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten